content.php
Bankacılık tarafından kullanılan ve bir finansman yöntemi olan repo, kısa vadeli getiri hedefleyen yatırımcılar tarafından sık kullanılan bir işlemdir. Bankalar açısından da önemli bir kısa vadeli fon toplama yöntemidir.
İngilizceden Türkçeye giren repo terimi “Repurchase Agreement” kelimelerinin kısaltmasından oluşur. Geri alım sözleşmesi, geri satın alım sözleşmesi, yeniden satın alım sözleşmesi gibi Türkçe kullanımları mevcuttur fakat halk arasında yaygın kullanımı “repo”dur.
Repo, bankaların yatırımcılara sabit getirili belirli bir menkul kıymeti belirli bir süre sonra önceden belirlenmiş şartlar üzerinden geri alma taahhüdünde bulunarak satma işlemine denir. Menkul kıymeti geri satmak üzere alan taraf da reverse (ters) repo yapmış olur.
Bankalar, yatırımcılar ihtiyaca göre reponun vadesini düzenlemektedirler. Repoya konu olan menkulün vadesi mesela 3 ay da olsa yatırımcı 3 günlük işlem yapmak istediğinde ilgili menkul kıymetin 3 günlük faizinden faydalanabilmektedir.
Repo nasıl yapılır?
Uzun vadeli yatırımı düşünmeyen yatırımcılar, yatırımlarından kısa vadeli faiz geliri elde etmek istediğinde genellikle repo işlemini tercih etmektedirler. Mevduata göre daha esnek olması seçenekısa vaeli yatırımlarla gelir elde etmek Yatırımlarından kısa vadeli olarak bankaya ve ya bir aracı kurumun Uygulamada, menkul kıymetler, müşteriye teslim edilmeyip, TCMB’de bloke hesaplarda ya da İMKB Takas Ve Saklama A.Ş.’de depo edilmektedir. Hazine bonosu veya devlet tahvilinin teslimi yerine, bir makbuz düzenlenir. Müşteri repo vadesi dolduğunda makbuzu edip, tutar kendisine nakden ödenir. Repo işlemi yapılırken vade sonundaki fiyatın saptanması için iki yöntem uygulanabilir:
1.Bugünkü satış fiyatına repo vadesine kadar faizin eklenmesiyle,
2.Günün koşulları dikkate alınarak, repo vadesinde hazine bonosunun fiyatının tahmini yapılarak.
content.php
Repo nedir yatırım sözlüğü aracılığı ile video anlatımı ile öğrenin!
content.php
Bireysel ya da kurumsal olmaları fark etmeksizin iki yatırımcıdan biri diğerine sabit getirili ve kısa vadeli bir menkul kıymeti satışının gerçekleştiği, fakat önceden belirtildiği üzre gelecek bir tarihte söz konusu menkul kıymetin tekrar satıcı tarafından satın alınacağının belirtildiği sözleşmelere “repurchase agreement” anlamına gelen “geri satın alma sözleşmesi” yani Repo denilmektedir.
Geri alma taahhüdü ile yapılan satım işlemi şeklinde özetlenebilecek Repo işlemlerinde alım satım işlemi gören menkul kıymetler devlet tahvilleri, banka bonoları, hazine bonoları, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Toplu Konut İdaresince ihraç edilen borçlanma senetleri ile piyasada ya da borsada işlem gören VDMK dışındaki diğer borçlanma senetlerini kapsamaktadır. Ayrıca repo işlemleri esnasında söz konusu menkul kıymetin alımı veya satımı gerçekleştiğinde söz konusu menkul kıymet yatırımcıya verilmemektedir. Bunun yerine söz konusu menkul kıymeti ki bu genellikle hazine bonusu olmaktadır. Bu sebeple TBMM ya da IMKB Takas ve Saklama kurumlarında yönetmelik doğrultusunda muhafaza edilmektedir. Sözleşmede belirtilen süreç ya da başka bir deyişle Repo vadesi dolduğunda, alıcı olan tarafa makbuz ile birlikte nakit olarak ödeme yapılır. Bu ödeme iki farklı yöntem ile hesaplanmaktadır; Birincisi, söz konusu menkul değerin bu gün ki fiyatı üzerinden repo vadesi dolana kadar ki süreç için faiz eklenmek suretiyle hesaplanır. Diğer hesaplama yöntemi ise bu günkü piyasa koşulları, söz konusu menkul kıymetin değerini etkileyecek olası gündem gelişmeleri vs. göz önünde bulundurularak, söz konusu menkul kıymetin değeri tahmin edilerek repo vadesi üzerinden hesaplanarak elde edilir.
1980’li yılların son çeyreğinden bu yana finansal bir yatırım aracı olan Repo ekseriyetle kısa vadeli yatırımlar için uygundur.
Repo Türleri
*Düz Repo : Bir gerçek ya da tüzel kişi, bir başka gerçek ya da tüzel kişiden menkul kıymet alıyor ve alım işleminden önce belirlenen süre sonunda, belirlenen bedelden menkul kıymet ilk sahibi tarafından geri satın alınıyorsa bu yapılan işlemin Düz Repo olduğunu gösterir.
*Ters Repo : Burada menkul kıymeti satın alan tarafın amacı vade sonunda menkul kıymeti geri satmaktır.
Fiktif Repo : 2 durumu kapsamaktadır;
a) Tek bir menkul kıymetin birden fazla alıcıya birden fazla işlem yapılarak satılması sonucu meydana gelir. Bu açığa satış durumunda menkul kıymeti alanlardan sadece bir tanesinin işlemi gerçek, diğerlerinin ise hayali kabul edilir.
b) Menkul kıymetin satışını yapan tarafın portföyünde bulunmasına rağmen işlem gerçekleştirilemez ise el değiştiren şey menkul kıymet değil onu temsil eden dekont veya makbuzdur.
*Sürekli Repo: Sözleşmede belirtilen vade sona erdiğinde repo vadesi otomatik olarak yenilenir. Özellikle gecelik repolarda ve kısa vadeli repolarda rastlanılan bu durum da herhangi bir tarafın ihbarı söz konusu değildir.
*Döviz Swapı Repolar: Uluslararası para birimleri yani dövizler ile yapılan repolardır.
*Vadeye Kadar Repo: Sözleşmede belirtilen vadenin sona ereceği tarih aynı zamanda repo faizinin ödeneceği tarihtir.
* Gecelik Repo: Valör tarihi ilk gündür, en son takas yani nikci ise hemen ertesi gün gerçekleşir.
*Açık Repo: Vadesi belirlenmemiş repolardır.
* Esnek Repo: Alıcı olan tarafın yani para yatıran yatırımcının repo sözleşmesinde yer alan tarih ve koşullar çerçevesinde geri alabilme hakkı karşılığında, belli faiz oranı üzerinden ödeme yapacağı konusunda esneklik ayrıcalığı tanıyan işlemdir.
